De Bali-route mist een duidelijke richting

Nu het stof van de meest turbulente slotsessie uit 15 jaar klimaatonderhandelingen weer is neergedaald en de heftige emoties zijn bedaard, krijgen we zicht op het eindresultaat: een eenvoudig document van 5 pagina’s, ‘de Bali routekaart’, met daarin de agenda voor twee jaar onderhandelen.
Wie zich realiseert dat we op een haar na zijn ontsnapt aan een complete mislukking van de klimaattop, is al snel geneigd dolblij te zijn met deze ‘onderhandelingsagenda’. Maar een totale impasse is niet het juiste referentiekader voor een beoordeling van de Bali routekaart. De hamvraag is: Zet de Bali routekaart de júiste route uit naar een nieuwe klimaatverdrag, af te sluiten in 2009?
Om met dat laatste te beginnen: die einddatum staat er hard in en de vaart wordt er goed ingehouden. Zo moeten de onderhandelingen al over twee maanden, op 22 februari, hun eerste vervolgstap zetten. Dat is ook hard noodzakelijk omdat er al in 2009 internationale overeenstemming moet zijn over een nieuw klimaatverdrag, wil je een naadloze aansluiting op het in 2012 eindigende Kyoto protocol garanderen. Landen moeten immers nog de tijd hebben voor ratificatie en verankering in wetgeving.
Ook de omvang van de onderhandelingsagenda is op orde. Alles staat erin: tegengaan en aanpassen aan klimaatverandering, inzet en overdracht van schone technologie en methoden om dat alles ook – naar draagkracht – te betalen.
De tijdsplanning en de inhoud van de agenda in ‘de Bali routekaart’ is op orde. Maar wat ontbreekt is een duidelijke richting. We hebben immers niet zómaar een klimaatverdrag nodig, we willen een klimaatverdrag waarin zeer forse en snelle reducties van de uitstoot van broeikasgassen zijn vastgelegd. En helaas is daar in Bali nog nauwelijks een begin mee gemaakt. Europese en ontwikkelingslanden wilden in de onderhandelingsagenda nu al vastleggen dat de CO2-uitstoot in 2020 met minimaal 25% moet worden teruggebracht. Dat vonden anderen te ver gaan. Wat overblijft is een verwijzing naar het IPCC rapport, waarin deze cijfers staan naast vele andere. Ook over de hoeveelheid geld die vrijkomt voor het behoud van bossen, nieuwe technologie en het weerbaar maken van ontwikkelingslanden tegen klimaatverandering, is geen enkele indicatie gegeven.
Twee jaar is erg kort om die afspraken allemaal alsnog in harde percentages en bedragen te gieten en de risico’s onderweg zijn enorm. Er is immers geen garantie dat de Verenigde Staten, of Japan of Canada zich zullen aansluiten bij de forse emissiebeperkingen. De komende jaren moet de druk maximaal worden opgevoerd om tot een goed verdrag te komen. De winst van Bali is dat we überhaupt aan die enorme taak kunnen beginnen, maar we weten nu ook dat het nóg harder werken wordt dan we al dachten.